مطالعه مدیریت های مختلف تغذیه ای خاک (شیمیایی و آلی) و تاریخ های مختلف کشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه خار مریم (silybum marianum l.)

به منظور بررسی تأثیر تاریخ های مختلف کاشت و سطوح مختلف تغذیه ای (شیمیایی و آلی) بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی خارمریم ((silybum marianum (l.) gaerate آزمایشی طی سال زراعی 1389- 1388 به صورت طرح آزمایشی کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و 18 تیمار در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. فاکتور اصلی تاریخ کشت و در سه زمان: (23 آبان، 10 آذر، 24 آذر) و فاکتور فرعی سطوح تغذیه ای مختلف در شش سطح: f1- شاهد (عدم مصرف کود)، f2- 100% کود شیمیایی (150-120-100)، f3- 25 %کود آلی +75%کود شیمیایی (5/7 تن دامی و npk ( 5/112- 90- 75))، f4- 50 %آلی+50% شیمیایی (15 تن کود دامی و npk (75-60 -50))، f5- 75% آلی+25% شیمیایی (5/22 تن کود دامی + نسبت های مختلف npk (5/37-30-25))، f6-100% کود آلی (30 تن کود دامی) بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت تأثیر معنی داری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق اصلی، وزن دانه در طبق اصلی، تعداد دانه در طبق-های فرعی، درصد فنول، درصد فلاونوئیدها، میزان سیلی مارین دانه، مقدار فسفر و نیتروژن بیوماس اندام هوایی داشت. تأخیر در کاشت منجر به کاهش میزان سیلی مارین دانه گردید، در حالی که بالاترین درصد فنول و فلاونوئیدهای دانه در تاریخ 24 آذر به-دست آمد. سطوح مختلف کودی بر تمام صفات مورد بررسی به جز وزن هزار دانه در طبق اصلی، قطر دانه، طول دانه و ضخامت دانه در طبق های فرعی، اصلی و پتاسیم بیوماس اندام هوایی تأثیر معنی داری داشت. نتایج نشان داد که بیش ترین عملکرد دانه به مقدار 2175 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 10 آذر به دست آمد و تاخیر در تاریخ کاشت باعث کاهش عملکرد دانه گردید. عملکرد دانه بین سطوح مختلف کودی بسیار معنی دار بود. بیش ترین عملکرد دانه (2442 و 2408 کیلوگرم در هکتار) از تیمار کودی 100% شیمیایی و تیمار 25% شیمیایی + 75% دامی حاصل شد. علاوه بر این عملکرد دانه بیش ترین همبستگی مثبت و معنی دار را با وزن دانه در طبق های فرعی (**76/0 = r) و تعداد طبق های فرعی (**62/0 = r) داشت. بیش ترین درصد فلاونوئیدها، عملکرد فلاونوئیدها و عملکرد سیلی مارین از تیمار کودی شیمیایی و سطوح کودی تلفیقی حاصل گردید. در این رابطه تیمار f2 مزیتی نسبت به سطوح کودی تلفیقی نداشت. همچنین بالاترین درصد فنول و عملکرد فنول از سطوح کودی تلفیقی به دست آمد. بیش-ترین میزان سیلی مارین از تیمار f6و بیش ترین فعالیت آنتی اکسیدانی دانه از تیمار f4 و f6 حاصل شد. سطح کودی f6 باعث افزایش معنی داری در میزان پتاس تا (310 میلی گرم در کیلوگرم) و کربن آلی خاک (27/1%) و کاهش ec خاک تا (ds/m 97/0) گردید. همچنین بالاترین میزان فسفر(40/46 میلی گرم در کیلوگرم) و نیتروژن کل خاک (083/0%) در سطح کودی f5 حاصل شد. سطح کودی f2، phخاک را تا سطح (3/7) کاهش داد. کمترین میزان ویژگی های ذکر شده مربوط به سطح کودی شاهد بود در حالی که این تیمار بالاترین میزان ph و ec را دارا بود. همچنین بیش ترین مقدار نیتروژن اندام هوایی (53/1 درصد) به تاریخ کاشت سوم مربوط بود، این در حالی است که کم ترین مقدار فسفر بیوماس اندام هوایی (5/182 میلی گرم بر کیلو گرم) از تاریخ کاشت سوم به دست آمد.